Als teamleader wil je, samen met je medewerkers, de best mogelijke resultaten halen. En bij voorkeur binnen de afgesproken tijd, tegen zo min mogelijke kosten, op een zo aangenaam mogelijke manier. En uiteraard wil je daarbij vertrouwen geven aan medewerkers. Een hele uitdaging. Of niet?
Als je teamleden met hun neus de zelfde kant op staan, als ze verantwoordelijkheid nemen, als ze gemotiveerd zijn, als ze nu eens goed zouden samenwerken…..ja, dan loopt t als vanzelf…. Maar hoe krijg je dat als teamleader voor elkaar?
Laat hen een resem trainingen volgen, installeer ingewikkelde tools, pas controlerende procedures toe; dat helpt (misschien), maar kan het niet simpeler?
Ja hoor!
Kijk maar eens naar het volgende filmpje om te leren hoe makrelen het er van afbrengen
Prachtig toch! Geen enkele makreel twijfelt: de neuzen staan letterlijk dezelfde kant op….
KIJKJE IN DE KEUKEN VAN DE DIERENWERELD
De natuur is een mooie bron van slimme en efficiënte werkwijzen. Denk maar aan de boeg van een schip. Wie zou ooit gedacht hebben dat de vorm van de kop van een dolfijn minder weerstand geeft dan een scherpe boeg? Of heb je jezelf weleens afgevraagd waarom de tip van de vleugel van een vliegtuig omhoog staat? Rechtstreeks geleend van roofvogels die met de tip van hun vleugels enorm goed kunnen manoeuvreren. Zo zijn er talloze voorbeelden van zaken die we geleerd of afgekeken hebben uit de natuur. Het nabouwen van oplossingen uit de natuur om die in onze wereld te gebruiken, noemen we biomimicricy of biomimetica.
Wat kan een teamleader leren uit de natuur, als het gaat om vertrouwen geven?
ER IS GEEN “CHEF” MAKREEL
Een enorme school vissen, in dit geval makrelen, die het voor elkaar krijgen om bij elkaar te blijven. Ze zwemmen op een hoopje, zonder tegen elkaar op te botsen. Het doel is duidelijk: als je zo dicht op elkaar beweegt, is het voor een potentiële vijand lastiger om een individu te isoleren. Hoe krijgen ze dat voor elkaar? Er is geen “chef” makreel die vertelt wanneer iedereen links- of rechtsaf moet gaan. Ze bewegen eerder in een soort van symfonie van vloeiende bewegingen. Hoe blijven ze dan zonder aansturing bij elkaar?
3 SIMPELE BESLISREGELS VAN EEN MAKREEL
Makrelen hebben geen leider nodig. Elk individu volgt slechts 3 eenvoudige principes:
- Beweeg altijd naar het centrum
- Volg je buurman
- Vermijd botsingen
Deze 3 eenvoudige principes stellen iedere makreel in staat om individueel te handelen en het zorgt ervoor dat de groep (de school vissen) gezamenlijk en vastberaden het gemeenschappelijke doel nastreeft: ontkomen aan een hongerige dolfijn.
WAAROM BESLISREGELS BELANGRIJK ZIJN
Als team of organisatie zoek je ook een soort van balans tussen een gezamenlijke richting en individuele zelfstandigheid. In managementtermen : tussen aansturen en empowerment. Tussen vertrouwen en controle. Deze balans wordt steeds belangrijker. In de complexer wordende VUCA omgeving waarin organisaties bestaan, is jouw teamlid die zelfstandig beslissingen kan nemen en tegelijkertijd het grote doel in de gaten houdt, geen luxe meer, maar noodzaak. Aan de teamleader de uitdagende taak om het team hierin te stimuleren.
VERTROUWEN GEVEN AAN MEDEWERKERS
Bij brandweer en hulpdiensten bestaat er al lang zoiets als éénvoudige “basisprincipes”. Deze principes helpen bijvoorbeeld de brandweerman tijdens een interventie om zelfstandig goede besluiten te nemen. Besluiten die passen bij het bereiken van het afgesproken doel. Dat heeft als voordeel dat het brandweercorps niet moet trainen op 1001 verschillende scenario’s, maar dat ze trainen op het herkennen en vertalen naar de basisprincipes in varianten van scenario’s.
De basisprincipes van de makrelenschool zijn bekend: beweeg naar het centrum, volg je buurman, vermijd botsingen. Hóe elke makreel dat verder doet, beslist hij zelf. Wat voor soort vis er aankomt en hoe die aanvalt, is dan minder belangrijk.
Bij veel bedrijven, teams en organisaties is een dergelijke basisprincipe opvallend afwezig. Natuurlijk zijn er missies, visies, doelen, beleid en procedures die duidelijk maken waar we heen gaan en wat mensen moeten doen. Alleen merk ik dat in teams er vaak wordt gesprongen van visie (het algemene kader) naar regels (de heel concrete do’s en don’ts), terwijl er net een belangrijke hefboom ligt in het werken met principes.
Er zijn echter weinig bedrijven die een duidelijk protocol hebben die het nemen van besluiten door de hele organisatie ondersteunt. En dat maakt het lastig voor teamleaders om hun medewerkers vertrouwen te geven in zelfstandige beslissingen. En blijven ze bezig met overzicht houden, controleren en corrigeren.
Het is de kunst om je controlerende gedrag als teamleader te vervangen door basisprincipes die het besluitvormingsgedrag van je medewerkers versterken. Anders gezegd: procedure-georiënteerd leiderschap maakt plaats voor principe-georiënteerd leiderschap. En dit laatste veronderstelt ‘vertrouwen’, op zijn minst het vertrouwen dat jouw teamleden goede keuzes kunnen maken als de principes duidelijk zijn.
Hoe werkt dat? Wikepedia als voorbeeld:
Wikipedia is een online encyclopedie die tracht inhoud te bieden die vrij herbruikbaar, objectief en verifieerbaar is. Het project is gebouwd op een beperkte set van principes, van waaruit er weer regels voortvloeien en dit alles ingebed in een visie. Naar deze principes verwijzen zij via hun vijf zuilen.
1. Wikipedia is een encyclopedie
2. Wikipedia heeft een neutraal standpunt
3. Wikipedia bevat vrije inhoud
4. Wikipedia heeft een gedragscode
5. Wikipedia heeft geen harde regels
En met succes. De Nederlandstalige versie startte op 19 juni 2001 en is, gemeten naar het aantal artikelen, met meer dan 1,9 miljoen artikelen de op vijf na grootste taalversie. Iedereen kan direct online inhoud publiceren, met inachtneming van de basisregels. Als individuele schrijver zijn deze principes prima hanteerbaar om je bijdrage aan de website te toetsen en te filteren. Mede dankzij deze principes is Wikipedia een veel bezocht en populair kennisplatform (bron: wikipedia.be).
Wikipedia is daarmee een voorloper op het gebied van een andere manier van vertrouwen geven.
Makreel worden?
Zin gekregen om meer vertrouwen te geven door te vertrekken vanuit de principes en niet zozeer vanuit de regels? Hier vind je een aantal aanknopingspunten :
• Neem de bestaande waarden van je bedrijf en bouw deze om naar besluitvormingsprincipes.
• Hou de principes eenvoudig, eenduidig en beperkt in aantal
• Toets aan de hand van reeds genomen besluiten of de principes werken.
• Probeer ze uit samen met je medewerkers in een vastgestelde periode
• Evalueer van tijd tot tijd de opbrengsten.
Ik ben benieuwd wanneer jullie van een team naar een school makrelen zijn geëvolueerd 😊
meer vertrouwen geven door te werken vanuit principes en niet vanuit regels
